Museumgebouw

Aan de straatzijde van het heemerf staat pontificaal het pand waarin het museum, het archief en de ontvangstruimte zijn gevestigd. Dit pand, Nieuwe Rielseweg 41 (vroeger no.
9–11), werd door Adriaan Stads in 1882 gebouwd ter vervanging van de oude boerderij die er eerder had gestaan. Stads exploiteerde er een wagenmakerij en een herberg. Met een klein boerenbedrijf voorzag hij in zijn eigen behoeften. Het pand werd later opgesplitst in twee woningen. Halverweg de twintigste eeuw was het pand eigendom van de dames Stads. Zij hadden het verhuurd aan H.M. de Jong en Lenard C. Brock. Lenard Brock dreef in het pand een Spar-winkel.

In 1971 verkochten de dames Stads het pand aan de gemeente die het gebruik ervan in 1973 overdroeg aan De vyer Heertganghen. Na een verbouwing werd het ingericht als heemkundig museum. De collectie omvat een verzameling archelogische objecten, historische (gebruiks)voorwerpen, curiosa en devotionalia.
Naast de achterdeur is een wit kruis op de muur geschilderd. Het is een herinnering aan het vroegere gebruik om door zo’n kruis de boze geesten te weren. Piet Wiercx en Louis Doomernik beschrijven het verder als volgt.

Het kruis op het heemerf is een mooi voorbeeld van een gekerstende vorm van het heidense gebruik om door een offer bescherming te zoeken tegen de zogenaamde “huisgeest”. Nog in de 17 e eeuw kende men in Brabant het gebruik om bij de bouw van een huis een “huisoffer” te brengen. Men begroef onder de linkerdeurstijl een kruik of pot met een offergave, bijvoorbeeld graan. […]

De kruik was bedoeld als woonplaats voor de huisgeest, die anders vrij kon rondwaren in het huis en zo de goede gang van zaken kon verstoren.

Het oude gebruik om “de bruid over de drempel te dragen” gaat terug naar de tijd waarin men nog geloofde in huisgeesten; de bruidegom droeg de bruid over de drempel om de geest in de kruik niet te storen er rustig op zijn plaats te laten.

(uit: Piet Wiercx & Louis Doomernik, Langs ‘s Heren wegen. Goirle – Riel, Goirle: Heemkundige kring “De Vyer Heertganghen” 2008, p. 35)

Voor meer informatie over het museumpand zie: Gerrit van Heeswijk, “Van de wagenmakerij via De Spar naar het museum”, in: Rond de Schutsboom 32.2 (okt. 2012), p. 8–17.

Panorama foto Museum voor

Panorama foto Museum achter

jaren ’50
jaren ’60
achterzijde 1970
Het ijzeren hek dat in de jaren ’60 rond de tuin verschijnt heeft nog gestaan rond het H. Hartbeeld op de splitsing Tilburgseweg-Kloosterstraat.