Schatten uit ons museum – 65 – Nieuwkerk

Nieuwkerk is een landgoed dat in de huidige vorm pas ontstaan is in de 19^e eeuw maar waarvan de oorsprong teruggaat tot in de 13^e eeuw. In een artikel van Jef van Gils, getiteld “Grootgrondbezit langs de grens”, wordt aangegeven dat op de grens van de 19^e en 20^e eeuw de familie van De Meester de Betzenbroeck eigenaar van het gebied was. Deze familie zou het landgoed door huwelijk laten overgaan in de familie Jamblinne de Meux, de huidige eigenaar van Nieuwkerk.

Het was deze eerdere eigenaar, baron De Meester de Betzenbroeck, die zoals we nu weten zeker zes schetsboekjes heeft achtergelaten: vijf getiteld “Histoire poésie sur Nieuwkerk” en een dat geen titel heeft meegekregen en dat uit bijna alleen tekeningen bestaat.

Foto Nieuwkerk 1

Foto Nieuwkerk 2

De handgeschreven boekjes, waarvan elke pagina begint met een versierde hoofdletter, lijken bij lezing een soort lofzang te zijn op Nieuwkerk en zijn omgeving. De geschiedenis van het gebied wordt verteld met aandacht voor de heren van het gebied en de natuur. Hierbij vertelt de Meester alles wat hij weet van de grenskerken en kapellen.

De wandeling naar Goirle beschrijft hij als volgt: “Laten we de beukenlaan nemen, dicht bij de brug van Nieuwkerk die achter het hotel langs gaat (Hotel du Golf, GvH), de weg gaat verder en een voetpad dat we nemen loopt over de heide tussen enkele dennenbomen door. In deze streek overheerst de rust, een wulp hangt in de lucht, hoefsporen van een paard staan in het zand; de mens is afwezig, een enkele vogel is te zien in tegenstelling tot het wild. Na diverse bochten komt men op de verharde weg waar we links af slaan en lopen nog een half uur over een beschaduwde weg en komen dan in Goirle aan, een dorp van 3000 inwoners.

We zien hier verschillende grote fabrieken en mooie moderne villa’s. De huizen zien er schoon uit zoals overal in Nederland. De kerk die aan Sint Jan gewijd is laat aan de buitenzijde niets speciaals zien maar een bezoek aan het interieur is de moeite waard. De kerk is gebouwd door architect Cuijpers die meer monumenten in Nederland heeft ontworpen. De route gaat langs de kerk naar Tilburg en is zo de kortste weg naar het station.

Zo gaat het boekje verder met wandelingen naar dorpen in de omgeving. In het genoemde schetsboekje staan tekeningen die hij maakte rond 1914 van militaire stellingen en grenswachten rondom Nieuwkerk.

Van genoemde boekjes hebben wij er een in ons bezit gekregen uit de nalatenschap van Jos Backx uit Alphen. Dit kostbare stukje geschiedenis ligt in een vitrine in ons museum, die aandacht schenkt aan Nieuwkerk.

Wilt U de complete geschiedenis rondom deze boekjes weten dan gaat dat het gemakkelijkst door bij de heemkundekring een oud exemplaar van ons blad “Rondom de Schutsboom” (jrg. 35, nr. 1) op te vragen en meteen even lid te worden. U krijgt dan 3 maal per jaar ons blad toegezonden en U wordt elk jaar uitgenodigd om de jaarlijkse heemreis mee te maken.

Of kom langs om te kijken naar het boekje op de eerste en derde zondagmiddag van de maand (april t/m okt.) tussen 14.00 en 16.30 uur. Verschillende mensen gingen U voor! Tot ziens namens de heemkundekring: Gerrit van Heeswijk. Contact via conservator@heemkundekring-goirle.nl.